>Onderzoek naar Onderwijs en ICT beter afstemmen en zorgvuldiger gebruiken

>Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Samenhang aanbrengen in onderzoek naar effect van ICT in het onderwijs”. In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

Aanleiding voor de discussie was een eerdere blogpost op ons Edublog naar aanleiding van de Vlootschouw 2011 van Kennisnet. Daarin komen enkele vragen naar voren. De stelling van vandaag is één daarvan.

“Die samenhang aanbrengen is toch logisch? Daar zijn we het toch snel over eens?” Dit was een eerste reactie die binnenkwam. Maar is dat inderdaad logisch? Bij verschillende gepresenteerde onderzoeken is het maar de vraag in hoeverre dat gebeurt is. In een uitgebreide reactie stelt onderzoekster Amber Walraven dat er wel degelijk naar andere onderzoeken wordt gekeken, maar dat van veel onderzoeken de resultaten (nog) niet gepubliceerd zijn en je er dus als onderzoeker geen kennis van kunt nemen. De vlootschouw bood hiervoor een mooie gelegenheid.

Even buiten de discussie om: Binnen de Netwijs Opleiding is één van de opdrachten het doen van literatuuronderzoek. Ook de deelnemers aan de opleiding geven aan, dat er zo weinig goed onderzoeksmateriaal te vinden is, althans Nederlandstalig.
Omdat van veel onderzoeken de resultaten niet (breed) bekend zijn, is overlap en herhaling ook niet te voorkomen. Een belangrijke stap die dus wellicht gezet moet worden, is het inrichten van een centraal punt waar dergelijke onderzoeksresultaten kunnen worden verzameld en waar ook een overzicht te vinden is van nog lopende onderzoeken. Deels is dat er al via SURFnet en Kennisnet, maar blijkbaar nog onvoldoende. Wellicht zou het beter in kaart brengen behulpzaam kunnen zijn bij het beter informeren van het onderwijsveld en het beter op elkaar afstemmen en/of samenwerken bij onderzoeken. Dat zou ook kostenbesparend kunnen zijn: bepaalde fasen van onderzoek zouden wellicht korter kunnen, waardoor eerder dieper kan worden onderzocht. Ook voor de kwaliteit kan dat bevorderend zijn.

Binnen de scholen ligt er ook een verantwoordelijkheid: nemen zij voldoende kennis van onderzoeken die gedaan zijn en laten zij hun visie en beleid hierdoor beïnvloeden? Hier ligt een schone taak voor de driehoek van directie – ICTcoördinator – IBer. Maar ook van de individuele leerkracht en docent mag verwacht worden dat ze bijblijven, overigens niet alleen wat betreft het gebruik van ICT. In vergelijking met het bedrijfsleven wordt daar nog wel eens te gemakkelijk en vrijblijvend mee omgegaan. Eigen ervaringen (en materialen) delen hoort daar zeker bij.

Toch is enige filtering, waarbij gekeken wordt naar wat voor de school wel en niet relevant is en past bij de visie op onderwijs, ook zeker van belang. De genoemde driehoek zou daar een belangrijke rol in kunnen spelen. Daarbij kunnen ook de drie G’s meegenomen worden, waarvoor de meeste leerkrachten en docenten gevoelig zijn: Gemak – Gewin – Genot.

Voor zowel de leerkrachten en docenten als voor de onderzoekers geldt overigens, dat de snelheid van de ontwikkelingen en mogelijkheden niet is bij te benen. De vraag is echter of dat noodzakelijk is. Niet alles hoeft onderzocht te worden om gebruikt te worden en goed te werken. Veel belangrijker is de algemene vraag, en die is eigenlijk van alle tijden: Welke zaken spelen een rol wil iets effect hebben op het leren en wanneer? Op basis daarvan in combinatie met de eigen onderwijsvisie kan de school keuzes maken in welke middelen wel en niet worden ingezet en wanneer dat gebeurt.

Een ander belangrijk punt tot slot is de zorgvuldigheid in het gebruik van onderzoeksgegevens. De resultaten komen voort uit onderzoek in vaak een beperkte periode, een beperkte groep en een beperkte onderzoeksvraag. Binnen de kaders van het onderzoek kan een positief effect blijken te hebben. Dat wil echter nog niet zeggen, dat het zomaar veralgemeniseerd kan worden. Welke rol spelen commerciële belangen daarbij een rol? Als gesteld wordt, dat iets uit onderzoek blijkt, dan is het goed ook kennis te nemen van de kaders en randvoorwaarden. Het gezond verstand gebruiken en niet alles zomaar geloven. Gelukkig zijn we in het onderwijs mediawijs genoeg, toch?

Tot zover het verslag van de discussie. Was je niet in de gelegenheid om mee te doen, maar heb je wel waardevolle aanvullingen, inspirerende voorbeelden, opmerkingen of interessante links? Plaats jouw reactie onder deze blogpost.

Op discussiedinsdag.yurls.net vind je van alle discussies de bijbehorende interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussies. Heb je zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @jvennink , @Picture_my_day , @Sjaboepaan , @Gijs1982 , @VisieenPassie , @TanjavandenBerg , @amberwalraven , @warempel , @JaapSoft , ICTAda

Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

>Samenhang aanbrengen in onderzoek naar effect van ICT in het onderwijs

>Gisteren vond in Utrecht de Vlootschouw 2011 van Kennisnet plaats. Een groot aantal onderzoekers kregen de gelegenheid om in 5 minuten een presentatie te geven over hun onderzoek en de resultaten daarvan. Allemaal uiteraard rond onderwijs en ICT. In rondetafelgesprekken kon vervolgens met de onderzoekers verder worden doorgepraat en in de Expogallerij kon het één en ander worden bekeken. Een leuk en inspirerend format.

Voor wie het gemist heeft: Op de site van Kennisnet kunnen de presentaties (binnenkort) worden teruggekeken. Van verschillende onderzoeken waren de resultaten overigens al gepresenteerd in de Onderzoeksreeks van Kennisnet. Van andere onderzoeken gebeurt dat in een later stadium.

Een vraag, die velen bezighield, was de vraag hoe we het verhaal van al deze onderzoeken bij de leerkracht en docent krijgen. Een onderwerp, dat we ook tijdens #netwijs Discussie Dinsdag al wel eens besproken hebben. Goed om daar aandacht voor te hebben. Want het gaat er immers om wat er in de klas gebeurt. De leerkracht of docent, die met de leerlingen aan het werk is. Dat is degene die de middelen en de mogelijkheden moet kennen en ze op het juiste moment en meest effectieve wijze weet in te zetten.

Al deze onderzoeken riepen bij mij ook wel vragen op. Iets wat ik steeds weer terughoorde in de presentaties was de motivatie van de leerlingen. Vrijwel altijd blijkt deze aanzienlijk te verbeteren. Wat mij bezighoudt is de vraag waarom de motivatie van de leerlingen zo achteruit gaat in het ons onderwijs. En als het gaat om de invloed van ICT-gebruik hierop: Hoe lang is dit effect zichtbaar? Onderzoeken hebben vaak betrekking op een korte periode en een beperkte groep leerlingen. Hoe lang zouden de leerlingen gemotiveerd blijven door de inzet van dat bepaalde computerprogramma of die nieuwe applicatie of een nieuw divice. Zou het niet zo zijn, dat op de langere termijn bekeken de motivatie ook weer afneemt net als bij welke werkvorm of welk middel dan ook? In hoeverre is de toegenomen motivatie echt specifiek gevolg van de inzet van ICT en in hoeverre van de afwisseling in werkvorm?

Een andere vraag, die ik ook heb gesteld tijdens de Vlootschouw, is de vraag in hoeverre onderzoekers kijken naar elkaars onderzoek en de resultaten daarvan. Ik zie in verschillende onderzoeken overlap en dwarsverbanden. Zouden we niet veel meer winst kunnen behalen wanneer hier meer naar gekeken wordt? Nu wordt het onderwijs, of beter gezegd de leerkracht en docent geconfronteerd met tal van losse onderzoeksgegevens. Een hele lijst van zaken die een positief effect hebben op de kwaliteit van het onderwijs, de motivatie en de leerresultaten. De gereedschapskist wordt voller en voller. Aan de professional in de klas de taak om het juiste gereedschap op de juiste wijze, op het juiste moment om voor de juiste leerling in te zetten. Vanuit de onderwijsvisie van de school uiteraard! Maar zouden we de docent of leerkracht niet veel meer kunnen helpen door ook in kaart te brengen wat het effect is van de combinatie van verschillende gereedschappen?
Een concreet voorbeeld: Als we uit onderzoek weten, dat kleuters die een taalachterstand hebben, baat hebben bij de inzet van een bepaald computerprogramma waarmee leerlingen op een gerichte manier oefenen met de woordenschat en daarbij geconstateerd wordt dat het effect eigenlijk alleen dan langdurig effect heeft wanneer het op het juiste moment wordt ingezet. Bliven we dat dan binnen hetzelfde onderzoek verder onderzoeken? Of kunnen we dan met de gegevens uit ander onderzoek gaan combineren, bijvoorbeeld die waar uit blijkt, dat er een bepaalde vergeetcurve is en je op het juiste moment bepaalde leerstof moet gaan herhalen.
Zo zijn er veel meer verbanden te leggen.

Dit gezegd hebbende, voelt het ook weer als een open deur. Want we weten toch al lang, dat er voor allerlei zaken sprake is van een gevoelige periode, van een eigen leerstijl, van gevoeligheid voor afwisseling in werkvormen, enzovoort. Wat maakt, dat we bij rond de inzet van ICT in het onderwijs daar ineens allerlei nieuwe ontdekkingen zouden doen als het gaat om de wijze waarop kinderen (en volwassenen) leren? Is het het middel, dat verantwoordelijk is voor de positieve effecten of is dat de leerkracht die het middel hanteert? Hij of zij moet, zoals gezegd, de middelen en de mogelijkheden kennen, maar dan wel in samenhang. Met elkaar, maar ook in samenhang met de visie van de school en met wat de leerlingen op die school nodig hebben. Dat vraagt om een professionele ICT-coördinator, die samen met de directeur en de IB-er het team voorlicht en begeleid en hen helpt samenhang aan te brengen.

>Training Onderwijs en ICT, maar waar is de directeur?

>Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Training Onderwijs en ICT, maar waar is de directeur?” In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

Een deelnemer aan een workshop uitte onlangs de verzuchting, dat het zo jammer was, dat de directeur er niet bij was. Vaak komen er verschillende zaken naar boven waar bijvoorbeeld afspraken over gemaakt moeten worden. Of de ontdekking dat visie op een bepaald punt ontbreekt of tekort schiet. Het gevoel als ICT-er, dat je zelf de kar moet trekken.

Enkele discussiedeelnemers gaven aan, dat de aanwezigheid van de directeur ook belemmerend kan zijn. Anderen voelen zich dan minder vrij. Daarbij kan een bepaalde angst een rol spelen, bijvoorbeeld angst om beoordeeld te worden op je prestaties. Of het gevoel teveel gepushed te worden of de neiging in je schulp te kruipen.
Vanuit de directeur bekeken is de inhoud niet altijd relevant, ondanks het feit, dat hij/zij ook gewoon teamlid is. Hij/zij staat vaak iets verder van de praktijk af.

Aan de andere kant komen tijdens workshops en trainingen vaak ook zaken naar voren, die bijvoorbeeld de visie van de school raken, het beleid op een bepaald gebied of organisatorische zaken. Daarnaast is een workshop of training ook onderdeel van een proces waar je als team in zit. Om zijn/haar teamleden te kunnen coachen of begeleiden is het volgen van dat proces, ook tijdens een workshop, zeer waardevol. Je ziet hoe collega’s bezig zijn en ziet de groei die ze doormaken. Het werkt vaak heel positief wanneer een directeur ook zelf aan den lijve ondervindt, waardoor ook begrip kan ontstaan. Interpersoonlijke competenties spelen een belangrijke rol. Goede afstemming helpt om een juiste keuze te maken.

Een paar concrete tips voor de ICT-ers:

• Bespreek vooraf met de directie de inhoud van de training en de relevantie van zijn/haar aanwezigheid.
• Vraag je af, wat de aanleiding was voor de training/workshop? Kwam die bij de directie vandaan, bij de ICT-er of het team?
• Voer regelmatig een gesprek met de directie om onderlinge betrokkenheid te stimuleren.
• Bedenk hoe je de onbevangenheid van iedereen zo goed mogelijk veilig stelt. Onderling vertrouwen.
• Ga je in groepjes aan de slag? Denk vooraf goed na over de samenstelling van de groepjes. Laat de directeur meedoen met een groepje van de informele leiders.
• Vraag of de directeur in elk geval tijdens de plenaire nabespreking aanwezig kan zijn, waarbij ook de vraag ‘Hoe nu verder?’ aan bod komt.
• Zorg, dat ook tijdens een workshop of training de aandachtsgebieden van Vier in Balans in beeld komen. Dus niet alleen de deskundighied, maar ook de visie, de infrastructuur en het lesmateriaal. Laat daarin de samenhang zien.

Tot zover het verslag van de discussie. Was u niet in de gelegenheid om mee te doen? Plaats jouw reactie onder deze blogpost.

Op discussiedinsdag.yurls.net vind je van alle discussies de bijbehorende interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussies. Heb je zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @LadyLau, @JoriMur , @florinablokland , @GertHein1420 , @Bica10 , @marlijnnijboer, @harmhofstede , @JaapSoft , @henkheurter , @Helikon

Volgende week weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

>Aantal computers niet van belang, maar de inzet ervan

>Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Met slechts 2 pc’s voor 30 lln. toch inhoud geven aan onderwijs met ict. Hoe doe jij dat?”. In dit artikel een uitgewerkte samenvatting van de discussie.

Een veel gehoorde verzuchting van leerkrachten is: “Ik heb maar twee computers in de klas, dus dat gaat toch niet lukken.” Het klinkt wellicht wat negatief en wellicht ook eenzijdig. Maar desalniettemin wel een feit op veel scholen. Geen Derde Wereld-praktijken, maar Hollandse realiteit. Met een discussie rond dit onderwerp wilden we concrete tips op een rijtje krijgen voor leerkrachten, die zich in genoemde verzuchting herkennen.

Allereerst is het goed de vraag naar de oorzaak op tafel te leggen. Immers scholen krijgen geld van de overheid voor ICT. Of wordt het sinds de invoering van lumpsum aan andere zaken besteed? Maken scholen of besturen de juiste keuzes als het gaat om inversteringen, die gedaan worden? Wanneer we een richtlijn aanhouden van 1 pc op 6 leerlingen, dan zouden er in een klas van 30 leerlingen dus 5 moeten staan. Vaak maken scholen de keuze om een deel van de computers in de lokalen te zetten en een ander deel in de gang of gemeenschapsruimte of in een computerlokaal. Het heeft allemaal zo zijn voor- en nadelen.

Overigens zegt het aantal niet alles! Sommige scholen zitten ruim in de computers, maar ze worden maar amper gebruikt. Goed dus om ook naar de leertijd per computer te kijken. Dat vraagt enerzijds om visie op onderwijs met ICT en anderzijds om organisatie. Maar pas op: Blijf niet alleen maar praten over visie en organisatie terwijl er ondertussen niets gebeurt en timmer niet alles dicht met afspraken. Er moet ook ruimte blijven om gewoon te ontdekken en te ervaren wat de mogelijkheden zijn van onderwijs met ICT, zonder dat het vooraf allemaal is doordacht en vastgelegd. Zoek daarin naar een gezonde balans. Maak afspraken waar dat noodzakelijk is en hou daarnaast zoveel mogelijk ruimte voor creativiteit van de leerlingen en de leerkracht.

Een paar concrete aandachtspunten en tips op een rijtje:

Visie

• Organisatie rond de inzet van computers is geen zaak van een individuele leerkracht maar van de school als geheel.
• Begin niet bij de PC, maar bij het gewenste onderwijskundige resultaat.
• De ICT-coordinator is niet iemand die muizen repareert, maar een onderwijskundig inspirator die op onderwijskundige waarde wijst.
• Maak doelen van het onderwijs concreet vanuit leerlijnen om zo tot inzet van bijv. software te komen.
• Zorg voor voldoende kennis van de aanwezige software, zodat deze ook optimaal ingezet kan worden.
• Ontdek de mogelijkheden van (vaak gratis of veel goedkopere) Open Source programma’s of Web2.0-toepassingen.
• Gebruik de computer niet alleen als oefenmiddel, maar ook als middel voor leerlingen om kennis te verwerken, te ordenen, aan te vullen en te delen. (Zie ook de Taxonomie van Bloom)

Organisatie

• Laat leerlingen waar mogelijk samenwerken op de computer. In veel gevallen verhoogt dat het leerrendement.
• Gebruik zelf als leerkracht de computer niet in lestijd, maar na schooltijd of in de pauze.
• Spreek aan het begin van het schooljaar af welke klas op welke tijdstippen gebruik mag maken van de computers in gemeenschappelijke ruimten. Maak een rooster, zodat iedereen er rekening mee kan houden. En onderling ruilen kan natuurlijk altijd.
• Maak gebruik van circuits, waarbij telkens een deel van je groep op de computer aan het werk is.
• Wanneer groepen naar gym of zwemmen zijn of wanneer onderbouwgroepen maar een halve dag hebben, staan de computers ongebruikt in het lokaal. Maak ook hiervoor een rooster, zodat kinderen uit andere groepen er gebruik van kunnen maken.
• Hang naast de deur van elk klaslokaal voor elke computer in dat lokaal een kaartje met een rode en groene kant. Hangt het kaartje op rood, dan is de pc in gebruik, hangt hij op groen, dan is de pc beschikbaar voor leerlingen uit andere groepen.
• Tel hoeveel computers er in gebruik zijn door bijvoorbeeld de directie, de IB-er en de administratie. Vaak staan deze computers staan in ruimten, die alleen voor personeel toegankelijk zijn en vaak worden ze maar een beperkt deel van de week gebruikt. Maak eens bespreekbaar of betrokkenen niet op een laptop kunnen werken, die op dagen dat ze niet op school zijn, door andere collega’s of leerlingen gebruikt kan worden.
• Computers aan digiborden worden vaak ook maar deels gebruikt. Ga na of het mogelijk is om bijvoorbeeld met een VGA-splitter ook een gewoon beeldscherm op deze pc aan te sluiten, zodat leerlingen ook hiervan gebruik kunnen maken wanneer het digibord niet in gebruik is.

Tot zover het verslag van de discussie. Er valt nog veel meer over te zeggen! Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost.

Op discussiedinsdag.yurls.net vindt u nog enkele interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussie. Heeft u zelf een suggestie voor een interessant onderwerp? Mail naar discussiedinsdag@gmail.com om het door te geven.

Aan deze discussie deden de volgende Tweeps mee:
@rinusd, @Netwijs , @Mennovh , @hereisaz , @RinekeDerksen , @NathanVla , @Kletskous , @ellishouben81 , @Bica10 , @Emiel2punt0 , @eRKa58 , @PascalMarcelis , @Wiswijzer2

Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

>Diploma uitreikingen Netwijs Opleiding ICT coördinator PO

>In totaal zijn er afgelopen maanden weer zo’n 35 Post HBO gediplomeerde ICT coördinatoren bijgekomen in het onderwijsveld. De deelnemers hebben onze Netwijs Opleiding ICT coördinator PO op locatie gevolgd of in één van onze trainingscentra in Woerden, Groningen of Gouda.

Hieronder een impressie van de presentaties vanuit de groep ICT coördinatoren die in Hellevoetsluis op locatie onze opleiding hebben gevolgd en van de groep die onze opleiding in Woerden heeft gevolgd.

Ook vindt u hieronder een foto impressie van de groep ICT coördinatoren die onze opleiding op locatie in Ursem heeft gevolgd vanuit Stichting Allure (voorheen WOWON).

Voor meer informatie over de Netwijs Opleiding ICT coördinator PO kunt u terecht op onze website.

>Kennis rond onderwijs en ICT lijkt leerkracht niet te bereiken.

>Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “Kennis rond onderwijs en ICT lijkt leerkracht niet te bereiken. Waar zit de uitdaging?”. In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

Met enige regelmaat valt er gratis bij mij een brochure van Kennisnet in de bus, uit de onderzoeksreeks. “Deze reeks heeft als doel het onderwijs te informeren over wat werkt met ict”, zo valt op de website te lezen. In de praktijk blijkt dat doel echter maar ten dele gehaald. Veel mensen, die in het onderwijs werkzaam zijn blijken de reeks niet te kennen. Erg jammer, want ze bevat waardevolle informatie, die door scholen gebruikt kan worden, wanneer zij bezig zijn met visieontwikkeling.

Nu is Kennisnet niet de enige bron van informatie voor scholen als het gaat om de inzet van ICT, of Nieuwe Media zo u wilt, maar de vraag is of via de andere kanalen meer succes wordt geboekt. Bereikt de informatie de man of vrouw voor de klas? Of komt het niet verder dan de geïnteresseerde ict-coördinator, die zijn of haar uiterste best doet om collega’s enthousiast te krijgen? Waar ligt de grens tussen dingen aangereikt krijgen en zelf actief de ontwikkelingen volgen, tussen consumeren en zelfstudie?

Terecht wordt in de discussie opgemerkt, dat de hoeveelheid beschikbare informatie en de snelheid van de ontwikkelingen enorm is. Er zal dus iemand binnen de school moeten zijn, die het kaf van het koren scheidt. Centrale vraag daarbij is: Wat is onze visie op onderwijs en welke informatie sluit daar het beste bij aan? Als je als school van mening bent, dat de leerkracht of docent degene is, die informatie overdraagt aan de leerlingen, is het weinig relevant je uitgebreid te verdiepen in het zoeken van informatie op internet door leerlingen. Heb je als school begaafdheid als speerpunt, dan is het zinvol je team te voeden met informatie over hoe nieuwe media daarbij zinvol en effectief ingezet kunnen worden. Wanneer de informatiestroom, zo gefilterd, bij de leerkracht aankomt is de kans op een geïnteresseerde ontvangst groter.

ICT-coördinatoren lopen er regelmatig tegenaan, dat collega’s zelf de informatie al filteren, namelijk vanuit de gedachte dat ICT iets is wat er ook nog eens bij komt. Als ik net doe of het er niet is, dan gaat het misschien vanzelf wel weg. Hoewel het feit, dat leerkrachten en docenten een forse workload hebben, niet valt te ontkennen, gaan ze met deze houding toch tekort door de bocht. Ten eerste, omdat de ontwikkelingen er nu eenmaal zijn en ook echt wel door gaan. Ten tweede, omdat ze dan hun ogen sluiten voor het feit, dat het in het onderwijs draait om het voorbereiden van leerlingen op de maatschappij en zo mogelijk op de maatschappij zoals deze er uit ziet op het moment, dat de leerling volwassen is en geacht wordt zichzelf te redden. Dat is een maatschappij waarin ICT of Nieuwe Media volledig zijn geïntegreerd in bijna alle dingen, die we doen. Alle reden dus om ICT ook volledig te integreren in ons onderwijs en het niet als iets opzichzelfstaands te bestempelen.

In de discussie kwamen verschillende concrete tips naar voren om als school hier aan te werken. We delen ze in op categorie:

Informeren en Enthousiasmeren

• Laat leerkrachten ervaren wat het met de leerbeleving van kinderen doet wanneer ICT wordt ingezet tijdens de lessen, ánders dan als oefenmiddel.
• Zorg voor inspirerende voorbeelden, die aansluiten bij de visie van de school en de situatie van de leerkrachten.
• Geef als ICT-coördinator eens een voorbeeldles in de klas van een collega of vraag één van de andere vaardige collega’s dat te doen.
• Geef tijdens elke teamvergadering of op een vaste dag tijdens de lunch een korte presentatie voor alle leerkrachten: Laat een interessant filmpje zien (bijv. van leraar24), toon een paar handige RSS-feeds, laat een educatieve website zien. Zorg wel, dat het aansluit bij speerpunten binnen de school!

Scholing

• Geef leerkrachten de kans om te doen en te ervaren. Een praktische training waarin ze veel kunnen oefenen op hun eigen niveau en aansluitend op hun situatie. Geef daarbij keuzemogelijkheden, zodat ze zelf een vorm van regie hebben.
• Bekijk de mogelijkheid om de trainer, ook tijdens de lessen eens in de klassen te laten kijken en te laten coachen on-the-job.
• Een training moet praktisch en direct toepasbaar zijn en zorgen voor een plezierige leerervaring voor de leerkrachten en later voor hun leerlingen.

Visie, Beleid en Organisatie

• Vermijd het woord ICT en spreek over “veranderingen” of ”nieuwe werkvormen”.
• Spreek over de opbrengsten en niet over de techniek.
• Geef de leerkrachten de tijd om zich de dingen eigen te maken.
• Heb niet alleen aandacht voor de vaardigheden, maar ook voor het klassenmanagement.
• Ontdek waar de angst zit, want dat is het vaak, en help deze stapje voor stapje te overwinnen.
• Faciliteer als school de leerkrachten, door een vast percentage van de niet-lesgebonden uren te reserveren voor zelfstudie (om breed alle ontwikkelingen rond onderwijs, didactiek, etc. bij te houden).
• Maak als team duidelijke afspraken en spreek elkaar daar op aan.

Tot zover het verslag van de discussie. Er valt nog veel meer over te zeggen! Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost.
Op discussiedinsdag.yurls.net vindt u nog enkele interessante aanvullende links, die genoemd werden tijdens de discussie.

Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

>Netwijs Studiemiddag RVKO “Samen leiding geven aan verandering”

> Op dinsdagmiddag 15 juni 2010 heeft de afdeling onderwijs van Station to Station: Netwijs, een studiemiddag georganiseerd voor alle directieleden van haar grootste klant de Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO) in het van der Valk hotel in Ridderkerk. Deze middag stond in het teken van: Visie op onderwijs en ICT.

Het doel van de studiemiddag van RVKO en Station to Station was om goed na te denken over visie op het gebruik van ICT in het onderwijs en daarnaast om samenwerking van directies onderling te stimuleren om ICT succesvol te kunnen integreren.

De middag begon met een centrale presentatie voor de 125 directieleden over de ambitie van de RVKO, het “Vier in balans model” van Kennisnet gekoppeld aan de werkwijze van Station to Station en een presentatie van de Netwijs Opleiding ICT coördinator Primair Onderwijs. Bijna alle ICT coördinatoren van de RVKO volgen momenteel de Netwijs Opleiding ICT coördinator in het Primair Onderwijs of gaan deze binnenkort volgen.

Daarna zijn de directieleden uiteengegaan in vijf groepen. In elke groep werd een workshop verzorgd bestaande uit vier onderdelen.

We zijn begonnen met het filteren van belangrijke conclusies en aanbevelingen uit o.a. de onderzoeken van kennisnet over ICT in het onderwijs. Er is een top vijf samengesteld van onderzoekresultaten per school en waar mogelijk zijn deze uitkomsten gekoppeld aan onderwijskundige speerpunten, zodat de ICT coördinatoren straks goed zicht krijgen op de belangrijkste ontwikkelingen binnen de school.

Daarna hebben de directieleden gekeken welke visie uitspraken over onderwijs en ICT wel en niet bij de school passen en welke visie uitspraken er zeker aan toegevoegd zouden moeten worden. Ook is gekeken welke ICT doelen er al worden behaald, welk ICT doelen komend schooljaar zeker centraal zouden moeten staan, welke doelen wellicht de komende vijf jaar op de agenda gezet zouden kunnen worden en welke doelen niet van toepassing zijn. Ook konden de directies ICT doelen toevoegen.

Dit alles ter voorbereiding op de “workshop: Visie en beleid” die de ICT coördinatoren vanuit de Netwijs Opleiding ICT coördinator Primair Onderwijs in het nieuwe schooljaar gaan organiseren voor hun team.

Bij het laatste onderdeel taakverdeling en veranderstrategieën is per school bekeken welke rol de directie kan spelen om de ICT coördinator te ondersteunen en te faciliteren. Ook is een eerste aanzet gemaakt om elkaar van succesfactoren te voorzien gericht op het gekozen ICT doel.

De ICT coördinatoren zullen dankbaar gebruik maken van de input vanuit de directies en zij zullen het komend jaar hiermee aan de slag gaan en er is een eerste stap gezet om nog intensiever met elkaar te kunnen gaan samenwerken, dan ze al deden.

Alle bovenstaande informatie is gebundeld in de map (schoolportret) waarin tijdens de studiemiddag intensief is gewerkt. Deze mappen liggen nu bij de afdeling Netwijs om er een totaalrapportage van te maken, waarna zij hun weg weer terugvinden naar de individuele scholen via de Netwijs Opleiding.

>ICT-coördinator is geen taak maar een functie!

>Het onderwerp gisteren van Discussie Dinsdag was “ICT-coördinator moet een functie worden en geen taak”. In dit artikel een uitgewerkte samenvatting van de boeiende discussie.

De discussie spitste zich toe op drie onderwerpen: de inhoud van het werk, het feit of het een taak of functie is en de benaming. Allereerst de inhoud van de werkzaamheden. Dat de ict-coördinator niet bezig moet zijn met techniek leidde tot weinig discussie. Techniek moet zijn uitbesteed en/of bovenschools geregeld zijn. Daar moet een leerkracht geen omkijken naar hebben, ook niet als aparte taak of functie. Op school dient les gegeven te worden en daarvoor de juiste faciliteiten te hebben, die centraal beheerd worden. Kun je dan helemaal je handen er van af halen? Het blijft techniek en soms is een vorm van eerste hulp noodzakelijk. Vanuit die gedachtegang zou dat een taak kunnen zijn, die in niet-lesgebonden tijd uitgevoerd zou kunnen worden. Verder dan eerste hulp mag het niet gaan. Voor de rest moet de school met de beherende partij een goed SLA (Service Level Agreement) hebben afgesloten, waarin helder verwoord staat wat over een weer verwacht wordt, duidelijke termijnen, beschikbare alternatieven, etc.
Wat doet de ICT-coördinator dan wel? Met onderwijs bezig zijn! Dat is immers het vak wat gekozen is? Hoe geef je de kinderen van nu onderwijs op maat, dat hen voorbereid op hún toekomst en met middelen die nu beschikbaar zijn. Hoe zet je de computer met al zijn randapparatuur en andere (multi-)media-middelen in om dat te bereiken en te versterken. Dat moet de uitdaging zijn van de ict-coördinator.

Vanuit deze inhoud moeten we dan beoordelen of we te maken hebben met een taak of een functie. Feitelijk gezien heeft elke leerkracht of docent de plicht om zich in te zetten voor kwalitatief goed en eigentijds onderwijs. Daarvoor moeten ze op de hoogte zijn van de mogelijkheden; ook op ict-gebied, en daarvoor moeten ze voldoende vaardigheden hebben en zich daarvoor laten bijscholen. Wanneer elke leerkracht en docent die taak voldoende handen en voeten gaat geven en daarin zijn of haar eigen verantwoordelijkheid neemt, kan de ict-coördinator, samen met de directeur en de intern begeleider, zich bezig houden met het opstellen van visie en beleid en dat ook bewaken. Ook kan hij of zij collega’s gaan begeleiden en coachen op de werkvloer om zo samen het beleid van de school uit te voeren. Weerstanden proberen te voorkomen of helpen wegnemen en natuurlijk de rol van inspirator en motivator op zich nemen. Zo vormgegeven is dat een functie binnen de school net als die van zijn sparringpartners: de directeur en de intern begeleider. Daarbij past ook een andere salarisschaal vanwege de verantwoordelijkheid die het met zich meebrengt en de scholing die er voor nodig is om de functie te kunnen beoefenen.
Daarnaast kan de school er voor kiezen om voor elke leerkracht taakuren te reserveren om zich de mogelijkheden eigen te maken van ict binnen zijn of haar dagelijkse lespraktijk, samen te oefenen met collega’s tijdens een werkvergadering en onderling kennis en ervaring te delen. Scholen zouden ook moeten formuleren wat er op dit gebied van hun leerkrachten verwacht wordt. Een lijst van vaardigheden en competenties. Dat geldt overigens ook voor de verschillende functionarissen binnen de school. Ook van hen moet er een taakomschrijving liggen waarin ook de ict-vaardigheden en –competenties zijn opgenomen.

Maar welke naam dekt nu het beste de lading? ICT-coördinator heeft door de jaren heen enigszins een bijsmaak gekregen. We zien het beeld opdoemen van de leerkracht met interesse in computers, die elke week aan het prutsen is om de boel weer aan de praat te krijgen, een nieuw programma te installeren, kabeltjes trekken of een collega uit de brand te helpen met een computer die “niets” meer doet. Vooral bezig met techniek dus, meer systeembeheerder dan coördinator. Informatie, Communicatie en Technologie; dekt dat wat er nu aan mogelijkheden en beschikbaar is?
Wordt het misschien tijd voor een nieuwe naam, die meer weergeeft van datgene waar het binnen scholen om moet gaan? Er werden in de discussie verschillende suggesties gedaan: Mediaspecialist, Coördinator Digitale Ondersteuning, Coördinator Digitale Leermiddelen, Onderwijs & Media-Specialist, Nieuwe Media Aanjager, Multimedia-coördinator,
De termen media en mediawijsheid zijn containerbegrippen geworden. Volgens de Van Dale wordt onder “media” verstaan: “hulpmiddel” of “al wat dient tot overdracht van informatie”. Dat lijkt dus de lading onvoldoende te dekken. Onderwijs & Media-specialist lijkt vooralsnog het best de inhoud van de functie weer te geven. Het leidt in elk geval af van de techniek en bepaalt je bij de inhoud. Maar, wie een beter suggestie heeft is welkom! Plaats je suggestie en argumentatie als reactie onder dit artikel!

Tot zover het verslag van de discussie. Heeft u zelf nog aanvullende opmerkingen of ideeën? Plaats ze als reactie op deze blogpost. De links die genoemd zijn tijdens de discussie zijn terug te vinden op discussiedinsdag.yurls.net.

Volgende week houden weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
#netwijs Discussie Dinsdag: elke dinsdag tussen twaalf en twee op Twitter. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!

>ICT zou veel beter ingezet kunnen worden voor zorgleerlingen

>Het onderwerp vandaag op Discussie Dinsdag was “ICT zou veel beter ingezet kunnen worden voor zorgleerlingen” In dit artikel een uitgewerkte samenvatting.

In het onderwijs zien we een toenemend aantal zorgleerlingen. Beleid van de overheid: kinderen (langer) in het regulier onderwijs laten blijven. Maar wat zijn de consequenties? Hoe geef je al die leerlingen passend onderwijs? Hoe biedt je zorg op maat?
De vraag waar het ons nu om gaat is: Hoe geven we ICT daarin een plek, ter verbetering van het onderwijs en ter ontlasting van de leerkracht?

In de discussie kwamen enkele belangrijke adviezen naar voren:

• Zorg voor een goede schoolbreedgedragen visie op onderwijs en op de rol die ict daarbij kan spelen.
• Zorg ervoor, dat de inzet van ict één van de vaste aandachtspunten is binnen je handelingsplan.
• Bij het opstellen van een handelingsplan: Vraag de ict-coördinator om advies en ideeën.
• Zorg voor structureel overleg tussen locatiedirecteur, intern begeleider en ict-coördinator over de inzet van ict in het onderwijs. In het algemeen, voor alle leerlingen, maar ook specifiek voor zorgleerlingen.
• Zorg voor een goede inventarisatie van aanwezige software binnen de school.
• Schaf software aan, waarmee leerlingen niet alleen oefenen, maar waarbij ook de resultaten vastgelegd worden, de instellingen aangepast kunnen worden om maatwerk te leveren en waarbij de leerling ook feedback of uitleg krijgt van het programma. (Denk aan bijv. Maatwerk, Muiswerk Spelling, Woordenhaai, Cijferhaai)
• Zet de juiste middelen in op het juiste moment. Voor de ene leerling is dat oefenen op de computer en voor de ander een blad maken met rijtjes sommen of oefenen met een tastkast. Gebruik je ict-middelen dus efficiënt.
• Ga op zoek naar webtoepassingen waar het zinvolle en het leuke gecombineerd worden. Laat een leerling eens een strip maken met Pixton. Stel als voorwaarde, dat de spelling in orde moet zijn! Oefenen in een betekenisvolle situatie.

Op internet zijn wel enkele websites beschikbaar met tips op het gebied van ict en leerlingenzorg. Enkele zijn te vinden op discussiedinsdag.yurls.net in het blokje “Links 16 februari 2010”. Opgemerkt werd, dat je eigenlijk een zoek online zoekwijzer zou moeten hebben. Door het beantwoorden van wat vragen met betrekking tot jouw zorgleerling kom je uit bij een globaal advies welke ict-middelen je zou kunnen inzetten.

Ook bij dit onderwerp geldt, dat ook op de Pabo’s en lerarenopleidingen studenten getraind moeten worden op het vinden en uitkiezen van de juiste middelen voor het bieden van (extra) hulp aan leerlingen. Dat kunnen ict-middelen zijn, maar soms juist ook niet. Het gaat om de vraag of je in staat bent om de juiste materialen in te zetten vanuit je visie. Ook voor de opleiding voor Intern Begeleiders is hierin uiteraard een rol weggelegd. In al deze opleidingen geldt, dat je daar moet leren hier oog voor te hebben. En natuurlijk veranderen de mogelijkheden en de techniek razendsnel. Dat is op een opleiding niet bij te benen, maar ze kunnen wel aandacht besteden aan het ontwikkelen van visie en vaardigheden op dit gebied.

Volgende week houden we geen discussie i.v.m. de vakantie. Over twee weken weer een nieuwe discussie over een nieuw onderwerp!
Discussie Dinsdag: (bijna) elke dinsdag tussen twaalf en twee. Discussieer mee over Onderwijs en ICT!